پوشاک محلی اقوام ایرانی بسیار متنوع و رنگارنگ است و هر قوم در ایران لباس خاص خود را دارد که با توجه به شرایط جغرافیایی، فرهنگی و اجتماعی آن منطقه طراحی شده است. این لباس‌ها نه تنها نمادی از هویت فرهنگی هر قوم هستند، بلکه جنبه‌های مختلف زندگی، هنر و تاریخ آنها را نیز منعکس می‌کنند. در ادامه با آنها آشنا می شویم.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 1 . پوشاک محلی آذربایجان :
یکی از اصیل ترین و قدیمی ترین نژادهای ایرانی، نژاد آذری است. دیار آذربایجان نیز از قدیم تاکنون، مهد فرهنگ و هنر و زیبایی بوده است. و لباس های آذری از زیباترین و اصیل‌ترین لباسهای بومی ایرانی به حساب می‌آید.
لباس اصیل آذربایجانی نشان‌دهندهٔ وضعیت تأهل و سن فردی که آن را برتن کرده است، می‌باشد. و لباس های محلی مخصوص بانوان همه ویژگی های یک پوشش کامل را دارد.
زنان این خطه کلاهی به نام “برک” بر سر خود قرار می‌دهند . زنان با سن بالاتر غالبا سربندی روی روسری خود می بندند که به آن”یایلیق” می گویند.
مردان این سرزمین با پوشیدن کت های بلند و گذاشتن کلاهی پشمی بر سر، در کنار سادگی، اصالت فرهنگ خود را نشان می دهند.
مردان : چاوک و قبا (نوعی کت بلند) با کلاه لبه دار.
زنان: تن‌پوش‌های بلند، جلیقه، چارقد و روسری‌های گل دار.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 2 . پوشاک محلی کردستان :
کردهای ایران یکی از قدیمی ترین اقوام ایرانی از قومیت کرد هستند که به زبان کردی صحبت می کنند و آداب و رسوم و لباس و پوشش خاص خود را دارند. لباس های مردان و زنان کرد زیبا و در رنگ های متنوع وجود دارد و از قسمت های مختلف و جنس مرغوب تشکیل شده است. کردهای غیور کشورمان آداب خاصی در پوشش و حتی بستن شال کمر یا روسری دارند و لباس زنان کرد تزئینات زیبایی دارد که در لباس مردان نمی توان یافت.
لباس های کردی امروزی در تزیینات و طرح پارچه ها بسیار متنوع تر شده اند اما شکل و ساختار آنها تفاوت زیادی با نمونه های سنتی قدیم آن ندارد. این لباس محلی در جشنواره های بین المللی مد لباس همواره توانسته مقام اول را از آن خود نماید.
طراحی لباس محلی کردی زنانه بر پایه باورهای مختلف رایج در میان این مردم بوده است. یکی از مهم ترین ابزارها برای آشنایی با فرهنگ مردمان یک کشور یا قوم، لباس محلی ساکنان آن منطقه است. حفظ لباس کردی به شکل سنتی در نگهداری و انتقال فرهنگ به نسل های آینده نقش مهمی دارد. شما می توانید با توجه به رنگ، شکل، جنس و زیور آلات لباس، به طبقه اجتماعی و میزان تمول خانواده پی ببرید.
مردان : چپیه (روسری) و شال بلند، پیراهن‌های بلند و گشاد با شلوارهای تنگ.
زنان : کلاه‌های مزین به سکه، پیراهن‌های رنگارنگ و جلیقه‌های کارشده.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 3 . پوشاک محلی بختیاری :
بختیاری ها یا ایل لر بختیاری از مردمان غیور کشورمان هستند که پوشش خاص خود را حفظ کرده و یکی از اصیل ترین و زیباترین لباس های محلی را دارا هستند.لباس مردان و زنان بختیاری با شیوه زندگی و نوع فعالیتشان مطابقت دارد و تنها به وجهه زیبایی در انتخاب لباس توجه نشده است.
• لباس محلی بختیاری و راحت و زیباست که در نوع خود منحصر به فرد است.
• زنان و دختران بختیاری در زندگی روزانه، کوچ، در مهمانی ها و مراسم عروسی، لباس های رنگین با طرح های شاد و متنوع می پوشند.
• لباس محلی زنان بختیاری دارای تنوع چشمگیری است و در لباس مختلف آنان در نوع پارچه، دوخت، تزیینات با یکدیگر متفاوت است.
• بختیاری ها سلیقه و مهارت زیادی در تزئین لباس های خود دارند. منجوق و پولک دوزی لباس بختیاری ها سلیقه و مهارت زیاد بختیاری ها در دوخت لباس را نشان می دهد.
• در قوم بختیاری، چه در جشن عروسی و چه در عزاداری ها، لباس مردان فرقی ندارد و همان چوقا و تنبان وکلاه است و تنها پیراهن زیر چوقا، از نظر رنگی (سیاه و سفید) متفاوت میشود.
• هر قطعه لباس ممکن است بیانگر قشر و طبقه خاص بختیاری ها باشد زیرا کسب منزلت اجتماعی براساس پوشاک و لباس وجود دارد. افراد متمول بختیاری از کلاه های کرکی بلند موسوم به کلاه خسروی یا شلوار گشاد ( دبیت حاج علی اکبری) و چوقا کیارسی استفاده می کنند، اما در مورد طبقات پایین تر جامعه از مواد اولیه ارزان تر استفاه می شود.
مردان : چوقا (نوعی کت بلند) و کلاه سیاه بزرگ.
زنان : لباسهای بلند با رنگهای شاد و روسری‌های گلدار.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 4 . پوشاک محلی گیلان :
لباس محلی مردم گیلان یکی از زیباترین لباس های محلی ایرانیان است که سرشار از رنگ و زیبایی است و بوی تاریخی چندهزار ساله می دهد.پوشاک مردم گیلان با اندیشه، سلیقه، نوع کار و معیشت و ارتباط مردمان با طبیعت هماهنگ است و به دلیل پوشش مناسب با عقاید مذهبی و دینی ما نیز سازگار است. گیلانی ها هنوز هم در جشن های عروسی و در روستاها از این لباس استفاده می کنند. لباسهای محلی گیلان نیز با رنگهای شاد خود، فرهنگ پرجنب‌وجوش این منطقه را به نمایش می‌گذارند. قدمت لباسهای محلی گیلان به ۴۰۰۰ سال پیش می‌رسد.
مردان : شلوارهای پشمی تنگ و پیراهن‌های کوتاه.
زنان : دامن‌های بلند و چین‌دار با جلیقه‌های گلدوزی شده.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 5 . پوشاک محلی بلوچ :
لباس مردم غیور سیستان و بلوچستان، فقط یک پوشش از میان لباس های محلی ایران نیست بلکه این پوشش پشتوانه‌ای به قدرت فرهنگ یکی از اصیل‌ترین اقوام ایرانی را به‌دنبال دارد.مردم بلوچستان جز معدود اقوام ایرانی هستند که به پوشش محلی خود پایبندند و این لباسهای فاخر بر تن زنان بلوچ چنان خودنمایی می‌کند.
مردان : شلوار و پیراهن بلند، همراه با عمامه و شال.
زنان : پیراهن‌های بلند با آستین‌های پهن و شلوارهای گشاد، همراه با جواهرات سنتی.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 6 . پوشاک محلی ترکمن :
تُرکْمَن‌ها یکی از اقوام ترک تبار آسیای میانه محسوب می شوند که در ترکمنستان، شمال غرب افغانستان و شمال‌شرق ایران زندگی می کنند. آنها تا اوایل قرن بیستم کوچ نشین بودند و به مرور در شهرها و روستاها سکونت یافتند.پوشاک اقوام مختلف در سراسر جهان نشات گرفته از باورها، تاریخ و وقایع خاص است و نمادی از فرهنگ و سنت های آنها به شمار می رود. پوشاک سنتی ترکمن ها از موادی همچون ابریشم، پوست، کتان و پنبه تهیه می شد. پوشش اصیل ترکمنی از جنس ابریشم بود و این مساله در نوع زنانه و مردانه تفاوتی نمی کرد.
مردان : پیراهن‌های بلند و ساده با کلاه پشمی.
زنان : لباسهای بلند با جلیقه‌های مزین و روسری‌های بلند.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 7 . پوشاک محلی مازندران :
استان سرسبز و زیبای مازندران که در خطه شمالی کشور واقع شده، فرهنگ غنی و متنوعی از جمله لباس محلی دارد که تاریخ و سنت خود را نشان می‌دهد. قدمت لباسهای محلی مازندران بسیار طولانی است و به دوران باستان بازمی‌گردد. این لباس‌ها در درجه اول تحت تأثیر محیط محلی، آب‌وهوا و شغل مردم بودند.
لباس مردان معمولا ساده‌تر است و از یک پیراهن آستین بلند، شلوار گشاد، جلیقه و کلاه تشکیل میشود.
لباسهای زنانه آنها متنوع‌تر و پیچیده‌تر هستند. دامن و شلوارهای گشاد، نواردوزی، توری و پوشش سر از اجزای اصلی لباسهای زنانه مازندرانی هستند. لباسهای سنتی استان مازندران آینه‌ای از تاریخ، سنت و هویت منحصربه‌فرد این منطقه به شمار می‌روند.
مردان : شلوار و پیراهن‌های ساده همراه با کلاه نمدی.
زنان : دامن‌های چین‌دار و پیراهن‌های بلند با چارقد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 8 . پوشاک محلی لرستان :
لباس لری، لباس سنتی لری برگرفته از جغرافیا، فرهنگ، دین و هزاران سال همزیستی با طبیعت مردمان لُرتبار در گذشته و حال و از نمادهای مهم مردم لُر می‌باشد.
پوشاک زنان جوان لر با پارچه‌های الوان در رنگ‌ها و طرح‌های شاد با سربندهای زیبا و رنگی می‌باشد. زنان مسن‌تر پارچه‌هایی به رنگ تیره و طرحی ساده و سربندی سیاه و سفید را ترجیح می‌دهند.
مردان لرستانی نیز دارای پوشش ساده‌ای هستند که جنبه‌های تزئین آن کمتر است و در عرف معمول این دیار به «شال و ستره» معروف است.
مردان : چوقا و شال کمر
زنان : پیراهن‌های رنگارنگ و دامن‌های چین‌دار با روسری‌های کوچک.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 9 . پوشاک محلی قشقایی :
بدون شک لباس اصلی قشقاییها یکی از زیباترین و پوشیده ترین و آزادترین لباسی است که می‌توان در هر زمان و در هر محیطی از آن استفاده کرد.
لباسهای محلی مردان و زنان قشقایی جاذبه های خاصی دارد و آوازه آن تا دوردست ها نیز رفته و امروزه به یکی از مهمترین جاذبه های فرهنگی این قوم تبدیل شده است. پوشاک زنان عشایر شامل کلاهک، آرخالق، تنبان و پاپوش است که بیشتر در رنگهای بسیار شاد و متنوع و الهام گرفته از طبیعت تهیه می شود. پوشاک مردان ایل را هم کلاه، پیراهن، آرخالق، شال کمر، چقه و کپنک تشکیل می‌دهند. ایلاتی ها در گذشته دارای آرخالق و شال و کلاه‌های بدون لبه و نمدی بوده‌اند و در عصر یهلوی ناچار شدند مثل دیگران لباس یک شکل بپوشند.
مردان : پیراهن‌های بلند با جلیقه و کلاه نمدی.
زنان : لباسهای بلند و رنگارنگ با جلیقه‌های تزیین شده.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 10 . پوشاک محلی خراسان :
لباس های محلی مردم خراسان شمالی با داشتن تنوع چشمگیر رنگ و طرح است و سبب آرامش روحی و روانی استفاده کنندگان هم می شود.
البسه زنان و دختران کرمانج این استان غالبا شامل پنج قسمت یاشار یا اغلب (چارقد)، کراس (بلوز)، شیلوار (دامن)، جلیقه و شلیته است.
مردان کرمانج لباسشان شامل عرق چین که لاو، لچگ و… است که همانند پوشاک بانوان دارای رنگ های شاد و برگرفته از طبیعت است.
مردان : پیراهن بلند، شلوارهای تنگ و کلاه‌های سفید.
زنان : پیراهن‌های بلند و پرچین، همراه با روسری‌های رنگارنگ.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 11 . پوشاک محلی سیستان :
لباس محلی سیستان و بلوچستان از زیبایی و تنوع در طرح و رنگ برخوردار است.در کل می توان گفت در بخش سیستانی پوشاک مردان شامل پیراهن بلندی عمدتا تا بالای زانو و سفید رنگ است که معمولا جلیقه ای روی آن می پوشند. پوشش زنان سیستانی در حاشیه یقه و سرآستین دارای سوزن دوزی است و دستاری مستطیل شکل به سر می بندند.
مردان : شلوار و پیراهن بلند (چنته) همراه با عمامه یا شال سفید.
زنان : پیراهن‌های بلند و پرچین، معمولاً با طرح‌های گلدار و شلوارهای گشاد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 12 . پوشاک محلی عرب‌های خوزستان :
استان خوزستان را علاوه بر تنوع اقلیمی، به تنوع قومیتی زبان و گویش آن می شناسند، که از قبایل و طوایف مختلف با پوشش ها و آداب و رسوم متنوعی برخوردارند.البسه محلی اقوام خوزستان در بررسی کلی شامل :
(مردان عرب) : چفیه، عگال، دشداشه(پیراهن بلند)، عبا
البسه(زنان عرب) شامل : شله(روسری)، پیراهن بلند، چادر(عبایی) می باشد.
مردان : دشداشه (نوعی لباس بلند سفید) و چفیه یا غتره (نوعی روسری مردانه) با عقال (بندی که روی چفیه می‌بندند).
زنان : عبایا (لباس بلند مشکی) و روسری‌های مزین به سنگ‌ها و پولک‌ها.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 13 . پوشاک محلی یزد :
استان یزد به مرکزیت شهر یزد یکی از استان های پهناور کشور است.
پوشاک مردان یزدی موارد زیر را شامل می شده است. پيراهن مردان از جنس چلوار يا مكمل بود يک نوع پارچه نازک سفيد با آستين گشاد كه مچ نداشت با يقه زبانه‌دار كه از روی شانه بسته می شد.
پوشاک زنان یزدی نیز شامل موارد زیر می شده است. پيراهن بانوان در دوره‌های گذشته كوتاه بود و تا روی زانو می‌آمد. جنس آن بيش تر از چيت و آستين اين پيراهن گشاد بود، دور بقيه آن يا بند می‌كشيدند و يا با قيطون به جای دكمه گره می‌زدند و زير آن شلوا پا می‌كردند كه جنس اين شلوارها شلر مشكی، پارچه می و گاندی يزدی بود.
مردان: عرقچین و شال پهن، با پیراهن‌های سفید و شلوارهای ساده.
زنان : لباسهای بلند و ساده با رنگهای روشن و چارقد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 14 . پوشاک محلی هرمزگان :
هرمزگان به مرکزیت بندرعباس، های یکی از استان جنوبی ایران است که به دلیل مجاورت با دریا آب و هوای گرم و مرطوب دارد.
زنان استان هرمزگان شلواری گشادی به پا می کنند که قسمت پایین و مچ آن تنگ است و حاشیۀ پایین آن تزیین شده است.
مردان این خطه اکثراٌ پیراهن سفید رنگ به تن می کنند. آنان مانند عرب های خوزستان لباسی یکسره بلند می پوشند که دشداشه نام دارد و روی آن پوشش دیگری به نام بشت یا خاجیه بر تن می کنند که از جنس پشم نازک است. به دلیل جلوگیری از گرمای هوا مردان این خطه پارچه ای روی سر می گذارند که چفیه نام دارد و برای ثابت نگه داشتن آن حلقه ای دستباف روی آن قرار می دهند.
مردان : پیراهن‌های بلند و سفید به نام “کندوره” و شال.
زنان : لباسهای بلند و رنگارنگ با نقوش و طرح‌های محلی، همراه با برقع (نوعی ماسک سنتی که روی صورت قرار می‌گیرد).
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 15 . پوشاک محلی بندرعباس :
لباس زنان بندری رنگ‌و‌لعابی خیره کننده دارند و سبک و راحتی لباس مرادنشان هم گواه بر آب‌وهوای گرم‌و‌شرجی جنوب کشور است.فرهنگ مردم بندرعباس به واسطه موقعیت جغرافیایی‌اش و رفت‌وآمد بازرگانان از کشورهای مختلف، ترکیب جذابی از فرهنگ‌های ایران، هند و عربستان است. این ترکیب فرهنگ‌ها در لباس های محلی بندرعباس هم به خوبی مشهود است.جنس لباس های محلی بندرعباس، متناسب با شرایط جوی این خطه و آب‌وهوای گرم و شرجی آن، معمولا از پارچه‌های سبک و نازک انتخاب میشود و بیشتر در آنها از رنگهای روشن مانند آبی، بنفش، صورتی و سبز استفاده میشود.
مردان : لباسهای بلند و ساده به رنگهای روشن.
زنان : لباسهای بلند و رنگارنگ با طرح‌های زیبا، معمولاً همراه با شلوارهای گشاد و برقع.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 16 . پوشاک محلی ترک‌های قشقایی :
بدون شک لباس اصلی قشقاییها یکی از زیباترین و پوشیده ترین و آزادترین لباسی است که می‌توان در هر زمان و در هر محیطی از آن استفاده کرد.
لباس زنان عشایر قشقایی ضمن مستوری کامل، برای تحرک و کار کردن هیچ محدودیتی ایجاد نمی کند و تناسب آن با فصول مختلف سال و محافظت از سرما و گرما و با رعایت ارزش اقتصادی آن برای خانواده مثال زدنی است.حتی لباس مردان هم متناسب با کار و فعالیت زیاد و تحرک و زیبایی خاص خود بوده است.
پوشاک زنان عشایر شامل کلاهک، آرخالق، تنبان و پاپوش است که بیشتر در رنگهای بسیار شاد و متنوع و الهام گرفته از طبیعت تهیه می شود. پوشاک مردان ایل را هم کلاه، پیراهن، آرخالق، شال کمر، چقه و کپنک تشکیل می‌دهند.
مردان : کلاه نمدی، جلیقه و شال کمر پهن.
زنان : دامن‌های بلند و چین‌دار با رنگهای شاد، همراه با جلیقه‌های زیبا و روسری‌های پرنقش.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 17 . پوشاک محلی کرمان :
کرمان پهناورترین استان ایران از منظر وسعت است.
زنان کرمانی چارقدی به سر می کنند که در زیر گلو محکم می شود. آنها برای پوشش صورت از چیزی به نام پیچه استفاده می کردند که از یال و دم اسب تهیه می شد.
مردان این خطه کلاه نمدی، کلاه دوره ای، عمامه و کلاه کاموایی بر سر می گذاشتند و تن پوششان از این قرار بود: پیراهنی بلند تا بالای زانو که از دو طرف چاکدار بود، با آستین هایی گشاد و بلند؛ قبا که کتی جلوباز بود و چند دکمه می خورد؛ آنها همچنین سرداری، جلیقه و شال کمر نیز استفاده می کردند و برای پوشش پا گیوه، ساغری، ارسی، زنگال، قندر و شاپسند در اختیار داشتند.
مردان : پیراهن‌های بلند سفید و شال کمر.
زنان : لباسهای بلند و گشاد با شال‌های رنگی و چارقد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 18. پوشاک محلی گناباد :
گُناباد با نام تاریخی کُناباد مرکز شهرستان گناباد واقع در جنوب استان خراسان رضوی است. این شهر از کهن‌ترین شهرهای ایران است.
در گذشته لباس مردان جنوب خراسان از جمله لباس مردان گناباد بسیار متنوع بوده و به نسبت امکانات مالی فرق می کرده است بطوریکه شامل لباسهایی بوده است از جمله :
پیراهن ، تنبان ، جلیتغه ، قبا ، لباده ، سدره ، خرقه ، جبه ، ابره ، ارخالق (انخالق) ، قارت یا ملکی ، کلاه نمدی کرک ، شب کلاه (عرقچین) شال سر (مندیل) ، شال کمر ، جوراب ، پاتاوه (مچ پیچ)
و کفشهای آنان شامل : گیوه ساده ملکی ، کفش بیمرغی ، کفش روشناوندی ، کفش پودرزاد و کفش گرگاوین بوده است .
در دوران گذشته لباس زنان مجموعا از چندین تکه تشکیل می شده است از جمله : شلیته ، شلوار ، پیراهن ، زیرپوش ، شال سر ، سربند ، کلاهک ، عرقچین ، چادر ، پیچه و …
مردان : شلوارهای تنگ و پیراهن‌های بلند.
زنان : لباسهای بلند و ساده با رنگهای سنتی و چارقد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 19 . پوشاک محلی سمنان :
سمنان یکی از پهناورترین استان های ایران است که به دلیل موقعیت جغرافیایی اش دربردارندۀ شرایط آب و هوایی متنوعی است.
تن پوش مردان سمنان شامل سرپوش مردانه ، تن پوش تابستانی مردانه ، تن پوش زمستانی مردانه و پاپوش مردانه ، کت چقا ، شلوار کمری و گیوه است.
لباس های محلی زنان عبارت است از : نوعی سرپوش مرسوم به چارقد که طرح و جنس و رنگ و اندازه آن در مناطق مختلف فرق می کند ، بیشتر زنان محلی سمنانی از تن پوشی به نام پیراهن که اصطلاحا به آن شوی می گویند ، استفاده می کنند.
مردان : شلوارهای پشمی و پیراهن‌های بلند.
زنان : دامن‌های چین‌دار و پیراهن‌های بلند همراه با روسری‌های گلدار.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 20 . پوشاک محلی زنجان :
استان زنجان یکی از استان های شمالی غربی کشور است که میان شش استان قزوین، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، کردستان و همدان قرار گرفته است.
زنان زنجانی پیراهنی به اسم کوینگ بر تن می کنند که تا بالای زانو می رسد و روی آن یک جلیقه می پوشند که به آن جلیزقا می گویند.
مردان زنجان کت و شلوار معمولی می پوشند. نوعی کلاه نمدی به نام کچه بورک وجه تمایز ایشان است که از قضا برایشان اهمیت خاصی نیز دارد. چاروق، گیوه و کفش دوبندی انوع مختلف پاپوش مردان زنجانی است که به تناسب موقعیت و مراسم از آنها استفاده می کردند.
مردان : کلاه نمدی و جلیقه‌های ساده.
زنان : لباسهای بلند و رنگارنگ با جلیقه‌های سنتی و روسری‌های بلند.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 21 .پوشاک محلی اردبیل :
اردبیل را به دشت های فراخ و چشم نواز،سرزمین چشمه های آبگرم و هوای خنک می شناسیم؛ با شناخت نوع خاصی از لباس الوان که زنان این خطه بر تن می کنند زیبایی آن را دوچندان خواهیم دید. پوشاکی که از طبیعت تولید می شود و به رنگ-های طبیعت می افزاید.
لباس زنان این ایل از 9 تکه مجزا تشکیل شده است. بر اساس یافته های ارائه شده در کتاب دلبافته ها اجزای این لباس، که پوششی است با رنگهای شاد. و به طور کلی به آن تومان کوینگ می گویند، لازم به ذکر است که مردان در اینجا کت و شلواری ساده، یا پالتویی از جنس پشم، به تن می کنند که ویژگی های چندان متمایز و منحصربه فردی ندارد.
مردان : شال کمر، چوخه، شلوار و کلاه نمدی.
زنان : پیراهن‌های بلند، جلیقه و روسری‌های بلند و مزین.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 22 . پوشاک محلی اصفهان :
اصفهان استانی در مرکز ایران به مرکزیت شهر اصفهان است که به دلیل این جایگاه میانی با تعداد زیادی از مهم ترین استان های کشور مرز مشترک دارد.
لباس اصیل اصفهانی برای زنان از یک پیراهن شیری رنگ، یک دامن مخمل قرمز و کوتاه به صورت پرچین، یک چارقد رنگ روشن، عموماً شیری، تشکیل شده بود. و مردان اصفهانی پیراهنی سفید با آستین های گشاد، جلیقه کوتاه مشکی، کلاه نمدی، با شالی بر کمر، به تن می کردند و در زمستان قبای بلند می پوشیدند.
مردان : عبا، پیراهن‌های بلند و کلاه نمدی.
زنان : لباسهای بلند، چارقد و شلیته‌های رنگارنگ.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 23 . پوشاک محلی ایلام :
ایلام استان مرزی غرب ایران است که از شمال و جنوب میان دو استان کرمانشاه و خوزستان قرار گرفته و استان لرستان در شرق آن واقع شده است. کشور هم مرز با این استان نیز عراق است.
زنان ایلامی پیراهنی می پوشند که اندکی از کراس، یعنی پیراهن اصلی زنان کرد، کوتاهتر است و حدود ده سانت بالاتر از مچ پا می ایستد.مردان ایلام کلاهی به سر می نهند که به زبان محلی به آن کلاو گویند و در میان تمام مردان رایج نیست. آنها همچنین از سربندی پارچه ای به نام لچکی نیز استفاده می کنند. فرجی نوعی لباس پشمی شبیه جلیقه است که شبیه به لباس چوپانان است و از اصیل ترین لباس های کرد محسوب می شود.
مردان : چوخه و شلوار، شال سفید یا رنگی دور کمر.
زنان : لباسهای بلند و شاد، جلیقه و چارقد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 24 .پوشاک محلی بوشهر :
استان بوشهر به مرکزیت بندر بوشهر، منطقه ای در حاشیۀ خلیج فارس واقع در جنوب ایران است. این استان در سرتاسر غرب و سمت جنوبی اش با خلیج فارس احاطه شده و از این رو آب و هوای بسیار شرجی دارد.
زنان عرب در اینجا پیراهنی بلند و دورچین به همراه عبای سیاه به تن می کنند، شلوار چیت و کفشی به نام محلی کوش به پا می کنند.آنها برای پوشاندن سر از مقنعۀ نازک سیاهی استفاده می کنند و با روبندۀ نازکی نیز صورت را می پوشانند. مانند اکثر استان های جنوبی کشور، زنان این خطه نیز بر روی تمام لباس هایشان چادر به سر می کنند.
مردان بوشهر پیراهن بلند سفیدی به نام دشداشه به تن می کنند، همان لباس مرسوم میان اعراب. آنها برای جلوگیری از گرما و رطوبت عرقچینی بر سر می گذارندو شهیران و بزگران شهرروی لباس هایشان عبا می پوشند. و مردان این ناحیه لنگی روی شلوارشان می بندند که به لنگوته معروف است.
مردان : دشداشه و عمامه.
زنان : لباسهای بلند و ساده با نقوش محلی و روسری‌های رنگی.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 25 .پوشاک محلی تهران قدیم :
شهر تهران هم مانند سایر شهرهای ایران زمانی دارای پوشش و لباس خاصی بود، که امروزه این پوشش منسوخ شده و جای خود را به لباس های امروزی داده است. لباس محلی مردم تهران مانند دیگر شهرها از زمان حمله اعراب تا کنون، تغییرات زیادی داشته است.
لباس زنان تهران از زمان زندیه تا قاجاریه تقریبا یکسان بود و شامل بخش های مختلفی می شد. ارخالقی که از پیراهن کوتاهتر بود و بیشتر برای پوشش قسمت بالاتنه استفاده می شد، جامه ای بلند تا پشت پا، پیراهن تا بالای زانو و گنجه ای برای محافظت از سرما در زمستان و چارقد برای پوشاندن مو استفاده می شد.
سرپوشی که مردان به سر می گذاشتند از کلاه نمدی تشکیل شده بود که لبه کوتاه آن مانند عرقچین بود. این سرپوش ها شامل کلاه بختیاری که دهانه آن کوچک و بخش بالای آن پهن و عریض بود، کلاه پهلوی، کلاه پوستی، کلاه تخم مرغی که تقریبا شبیه به تخم مرغ بود، شال، کلاه مقوایی، کلاه حسن بیگی با لبه ای نسبتا بلند، کلاه فراشی و کلاه نیمچه بختیاری بودند. تن پوش هایی که مردان قدیم به تن می کردند شامل قوای معمولی، پستک، پیراهن، قوای مراد بیگی، سرداری و شلوار می باشد.
مردان : لباسهای شهری سنتی، همراه با کلاه نمدی یا پهلوی.
زنان : لباسهای محلی شهری با جلیقه و چارقد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 26 .پوشاک محلی فارس :
استان فارس مهد هخامنشیان و کوروش است و تاریخچه‌ای بسیار غنی دارد. به همین دلیل لباس های محلی شیراز نیز از قدیمی‌ترین لباسهای محلی ایران به شمار می‌رود.
لباس های محلی شیراز به خصوص لباسهای زنان شیرازی بسیار رنگارنگ هستند و با طرح‌های پرجنب‌وجوش خود شما را به وجد می‌آورند.پیراهن چاکدار بلند و دامن‌های چین‌دار گشاد از اجزای مهم و جدایی‌ناپذیر لباسهای محلی زنان شیراز به شمار می‌روند. این ست و ترکیب جذاب با یک چارقد حریر، آرخالق و دستمال کامل میشود.
لباسهای محلی مردان شیرازی هم بسیار جذاب و دیدنی هستند، اما نسبت به لباس زنان ساده‌ترند و از اجزای کمتری تشکیل شده‌اند. همچنین این لباس‌ها برعکس لباس زنان که دارای رنگهای شاد و متنوع هستند، رنگهای محدودی دارند و بیشتر اوقات به رنگ سفید و مشکی دیده می‌شوند.
مردان : کلاه نمدی و جلیقه، همراه با شلوار گشاد.
زنان : لباسهای بلند و رنگارنگ، همراه با شال‌های بلند.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 27 .پوشاک محلی قزوین :
قزوین استانی در شمال غربی کشور است که با مازندران، گیلان، همدان، زنجان، مرکزی و البرز مرز مشترک دارد. اکثریت جمعیت این استان را فارس ها تشکیل می دهند و زبان غالب نیز زبان فارسی با لهجۀ قزوینی است.
زنان این خطه شلیته به پا می-کنند که در میان جوانان گلدوزی شده و مزین است. آنها نیم تنه ای به اسم یل به تن می کردند که بیشتر در میان زنان متمول رایج بود و هجدۀ دکمۀ فلزی متوالی روی آن دوخته می شد. در زیر شلیته شلوار مشکی می پوشیدند که دمپای تنگ داشت و کمر آن را با بند می بستند. کوینک، جومه، کراس، شگ، کول چوغا، قرقره تمبون و اوزون تمبون از دیگر پوشش های محلی رایج در قزوین بود.
مردان قزوینی پیراهن سفید ساده به تن می کردند که پس از آن جای خود را به یقه های بلند به نام یقه قزاقی داد و در نهایت نوعی یقه به نام ملایی جای آن را گرفت. پوششی سرتاسری، بلند و جلوباز برای روی سایر لباس های در میان مردان قزوین رایج بود که به آن ارخالق می گفتند. این لباس در کمر تنگ می شد و دامن آن کاملاً گشاد بود و در دو طرف چاک هایی داشت که از کمر شروع می شد و تا پایین می رسید. گیوه هایی به نام جوراب و آجیده پای افزار غالب مردان قزوین را شکل می داد.
مردان : پیراهن و شلوار سنتی.
زنان : دامن‌های بلند، جلیقه و روسری.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 28 .پوشاک محلی قم :
قم استانی در جنوب پایتخت ایران است که در غرب سمنان، شمال استان اصفهان و شرق استان مرکزی واقع شده است. مرکز این استان شهر قم است که به دلیل قرارگرفتن حرم حضرت معصومه سلام الله علیها و نیز حرم جمکران از مهم ترین جاذبه های دینی جهان اسلام به شمار می آید و اکثریت قاطع آن مسلمان و شیعه مذهب هستند.
زنان در قم پیراهنی به تن می کردند که تا زانو می رسید و سفید و طرحدار بود. آنها زیر این لباس شلوار می پوشیدند و روی آن دامنی به نام شلیته به پا می کردند که پرچین بود. ارخالق لباس دیگری بود که به تناسب موقعیت روی سایر لباس هایشان می پوشیدند. گیوه، گالش و چرمی پای افزار زنان قدیم قم را تشکیل می داد.
مردان قم طیف متنوعی از کلاه ها از جمله بافتنی، نخی، پوستی، نمدی، پهلوی و شابگاه (شاپو) به سر می-گذاشتند. پیراهنی به تن می کردند که یقه شیخی داشت و روی آن جلیقه می پوشیدند. کت و قبا نیز به فراخور فصل و موقعیت استفاده می شد. شلوار این مردان ساده و گشاد بود و معمولاً از پارچه هایی مانند دبیت و کرباس دوخته می شد. مردان قمی از گیوه و نعلین به عنوان پاپوش استفاده می کردند.
مردان : لباسهای سنتی روحانیت شامل عبا و عمامه.
زنان : لباسهای بلند و ساده با چادر.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 29 . کرمانشاه :
کرمانشاه استانی مرزی در غرب ایران است که از جنوب و شمال با دو استان کردنشین دیگر، یعنی ایلام و کردستان محدود شده است.
مردان کرمانشاه در چهار شهر از جمله پاوه، جوانرود، روانسر و نوسود لباس های کاملاً سنندجی می پوشند. مردم این شهرها که امتداد اورامان کردستان است، اهل تسنن هستند. شلوار کردی این مردان از شلوار سنندجی راسته تر است. آنها سربندهایی نازک اندازۀ روسری به دور سر می بندند و کلاش به پا می کنند. لباس مردم شهرهایی چون صحنه، کرمانشاه، سراب و کنگاور بیشتر به لباس لکی و ایلامی ها شباهت دارد.
در قدیم زنان دو مدل لباس می پوشیدند که یکی از آنها بیشتر به لباس زنان کردستان نزدیک است. در این مدل زنان روی پیراهنشان که کراس نام داشت، جلیقه مانندی به نام کوا به تن می کردند که از جنس مخمل بود. زنان کرمانشاه به ویژه در سنین بالا از رنگ های تیره عموماً مشکی یا سورمه ای برای لباسشان استفاه می کند، برعکس زنان مسن کردستان که تماماً روشن می پوشند. زنان کرمانشاه شالی نه چندان حجیم در زیر کوا به دور کمر می بندند که ساده بود. آنها همچنین سربندی بزرگ از جنس ابریشم تیره رنگ دور سر میپیچیدند که ساده و بدون تزیینات بود.
مردان : پیراهن و شلوار گشاد، شال و کلاه.
زنان : لباسهای بلند، جلیقه و روسری.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 30 . کهگیلویه و بویراحمد :
کهگیلویه و بویراحمد به مرکزیت شهر یاسوج استان کوچکی در غرب ایران است که از شمال و جنوب به چهارمحال و بختیاری و بوشهر و از شرق و غرب به اصفهان و خوزستان محدود می شود. استان فارس نیز در جنوب شرقی این استان واقع است.
مردان بویراحمدی پیراهنی تا زانو به رنگ کرم به تن می کنند که جبه یا جقه نام دارد jeqa این لباس به کمک نخ ابریشمی به نام زناره zonara به صورت ضربدر به دور سینه پیچیده می شود به صورتی که از سر شانه به زیر بغل می رود و لباس را محکم نگه می دارد. دَلگ ردایی سفید و طرحدار، جلوبازو بلند است و روی آن شالی به کمر می بندند.
زنان بویراحمدی از یک پوشش با حجاب کامل استفاده می کنند که هنوز هم حتی در میان شهرنشینان این خطه رواج دارد. لباس زنان در رنگ های بسیار شاد برگرفته از طبیعت پیرامون ایشان تهیه می شود. آنها روسری شان را مینا Meyna می خوانند که روی آن چارقد یا لچکی به سر می بندند. کلاه زیبای کوچکی نیز زیر مینا روی سر قرار می گیرد که با متعلقات مختلف تزیین شده است. پیراهن اصلی ایشان کاملاً بلند است و تا مچ پا را می-پوشاند، آستین بلند است و به آن جومه می گویند. این پیراهن از کمر به پایین چاکدار است و از میان دو چاک بلند آن یک دامن بسیار زیبا و پرچین خودنمایی می کند.
مردان : چوقا و شلوار، کلاه نمدی.
زنان : دامن‌های بلند و جلیقه.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 31 . گلستان :
استان گلستان به مرکزیت شهر گرگان واقع در شمال شرقی ایران است که از جنوب به استان سمنان، از شرق به خراسان شمالی، از شمال به کشور ترکمنستان و از غرب به استان مازندران محدود شده است.
مردان ترکمن پیراهنی تا روی زانو یا زیر زانو به تن می کنند که دون نام دارد. این لباس فاقد دکمه است و روی آن از یک شال به عنوان کمربند استفاده می شود. پیراهن مردان ترکمن عموماً قرمز رنگ است، این رنگ رایج ترین رنگ در پوشش زنان و مردان است.
زنان ترکمن پیراهنی بلندی تا سر پا به نام کوینک به تن می-کنند که در رنگ های بسسیار متنوع تولید می شود و روی آن بالاپوشی به نام چاود می پوشند که در واقع کت بلندی است مملو از سوزن دوزی و سکه دوزی. رنگ غالب چاود سبزتیره، آبی کاربنی و قرمز است. روسری بزرگی که زنان ترکمن بر سر می کنند چارقد نام دارد که در میان زنان ایرانی سایر نقاط نیز بسیار محبوب است.
مردان : پیراهن بلند، شلوار و کلاه پشمی.
زنان : لباسهای بلند با جلیقه و روسری‌های گلدار.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 32 . مرکزی :
استان مرکزی پایتخت صنعتی ایران است که در میان استان های البرز و قزوین از شمال، همدان از غرب، تهران از شمال شرقی، لرستان و اصفهان از جنوب و قم و اصفهان از شرق واقع شده است. این استان یکی از مهاجرپذیرترین مناطق ایران در سال های پیش از انقلاب بوده است، بنابراین، طبیعی است که امروزه با ترکیبی از اقوام و گروه های مختلف در این استان مواجه شویم.
مردان مرکزی به فراخور موقعیت اجتماعی و وضعیت اقتصادی-شان و نیز به تناسب فصل و مراسم چند نوع کلاه بر سر می گذارند: کلاه نمدی، کلاه گوشی، کلاه پهلو و کلاه شاپو. پیراهن اصلی آنها در برخی شهرها پیرون و برخی دیگر کوینک نامیده می شود که گشاد و بلند است، یقه ندارد و تا بالای زانو می رسد. آنها روی این پیراهن جلیقه می پوشند که جلیزقه یا جیزقاله می نامند.
زنان این خطه زیر روسری خود کلاهی به اسم بورک به سر می نهند. چاقچو و چرقد دو سرپوش دیگر این بانوان است که اولی توری و اعیانی و دومی از جنس کرباس یا متقال و سفیدرنگ است. آنها چادر سفید پنبه ای نیز بر سر می کنند. دستمالی برای نگه داشتن چرقد روی آن می بندند. پیراهنی به نام پاچین به تن می کنند که یک تکه و فاقد یقه است و تا مچ پا می رسد. پارچه های عموماً قرمز، سبز و سفید که همگی گلدار هستند برای دوخت پاچین استفاده می شود.
مردان : پیراهن و شلوار سنتی.
زنان : لباسهای بلند و ساده، همراه با چارقد.
33 پوشش محلی اقوام ایرانی : 33 . همدان :
همدان از استان های غربی ایران محصور در میان استان های مرکزی، لرستان، کرمانشاه، کردستان، زنجان و قزوین است. اگرچه اکثر مردم همدان فارسی زبان و از قوم فارس هستند، به دلیل این موقعیت مکانی در میان چندین استان ترک، کرد و لرنشین، اقوام مختلفی اعم از ترک ها، کردها، لک ها و لرها در اینجا همزیستی دارند.
مردان همدان انواع کلا ه های پشمی و نخی در رنگ های مختلف برای پوشش سر به کار می برند. کلاو کرکی، بخارایی، گنجه بورک، دری بورک، و ایپ بورک دیگر سرپوش های مردانه است که در موقعیت های مختلف از آنها استفاده می کنند. کونیک یا کراس در زبان کردی، پیراهن اصلی مردان است که یقۀ آخوندی دارد، جلوباز است و تا پایین کمر می رسد. آنها همچنین از جلیقه، سرداری، شلوار یا شووال، دن یا قوا و کرک نیز برای تن پوش خود استفاده می کنند.
زنان همدان چارقد به سر می کنند که در میان کردهای منطقه به سرکی مشهور است و معمولاً مشکی رنگ با طرح های قرمز است. زیر این روسری عرقچین یا شده به سر می گذارند. پیراهنی آستین دار و جلوبسته تا پایین کمر به نام کونیک لباس اصلی ایشان است که روی آن جلیقه ای ساتن یا مخمل مزین به سکه ها و حاشیه دوزی های مفصل به تن می کردند. دامن کوتاه و پرچین زنان این خطه شوال قری نام دارد و زیر آن شلواری به اسم تومبال به پا می کنند.
مردان : پیراهن و شلوار ساده با کلاه.
زنان : لباسهای بلند و رنگارنگ، همراه با جلیقه.
منابع متن :
اکباتان، مگامال، تلفن – ۴۴۶۳۲۹۸۵
چیتگر، بلوار کوهک، تلفن – ۴۴۷۶۹۸۲۹
چقدر زیبا هر پوشش محلي ایرانی رو توضیح داديد😍
مثل هميشه عالي ودرجه يك💕
عالی ومفید بود ممنون